Wymiary: 16,8 x 25cm

1863-1894

Nr inwentarzowy MLS 2290

Zbiory Muzeum Okręgowego w Sandomierzu

Imionnik – imiennik, sztambuch, pamiętnik, album amicorum, album d’amis. Rodzaj księgi pamiątkowej w postaci oprawnego zeszytu, do którego wpisywano różne teksty okolicznościowe, np. dedykacje dla właściciela, złote myśli i wiersze. 

Najstarszy zachowany album amicorum pochodzi z XVI wieku, powstał w środowisku niemieckich studentów (stąd też „uczona”, łacińska nazwa – album przyjaciół). Wpisy umieszczano zwykle z okazji pożegnania, dlatego ich autorzy starali się nadać im niebanalny kształt: starannie wykaligrafowanego utworu poetyckiego, motta, cytatu, często opatrzonego rysunkiem lub wycinanką; miały one być świadectwem przyjaźni i sympatii dla właściciela. W księgach gromadzono również autografy spotkanych sławnych osobistości. Rozkwit popularności sztambuchów przypadł na wiek XVIII i okres romantyzmu, wówczas trafiły one na salony i do buduaru; nie stroniły od tej formy ekspresji artystycznej zarówno pensjonarki, jak i poważne damy. Najsłynniejsze polskie, romantyczne imionniki należały do Maryli z Wereszczaków Puttkamerowej, Salomei Bécu (primo voto Słowackiej), Marii Szymanowskiej, Zofii Bobrówny -  pozostawili w nich swoje wiersze Mickiewicz, Słowacki, Norwid.  Forma wpisu z czasem uległa skonwencjonalizowaniu, same zaś pamiętniki przestały być modne z końcem XIX wieku.

Pochodzący ze zbiorów Działu Literatury Imionnik Michaliny z Gruszczyńskich Jankowskiej zawiera wpisy z lat 1863-1894. Album został oprawiony w brązowe płótno, okładka ozdobiona jest tłoczeniami oraz złoconymi napisem i obwódką. Znajdują się w nim liczne rysunki o różnorodnej tematyce, głównie religijnej,  w przeważającej mierze są to szkice wykonane ołówkiem. Kilka kart sztambucha wypełniają kompozycje z zasuszonych roślin. Na pozostałych stronach umieszczono życzenia, fragmenty wierszy i dedykacje dla adresatki. Wśród nich taka:

„Złożyłabym z jesiennych kwiatów wieniec,

Niewłaściwy wiekowi; niech z mirtu złoży młodzieniec

Niech przyniesie laury zwycięstwa,

Złoży u stóp Michaliny z dobrą sławą męstwa,

Oto tak ciotka, z serca błogosławię,

Żyj długo w szczęściu i dobrej sławie”

Marya Regina Gruszczyńska

20 września 1863 Aleksandrowka

Dar z archiwum pośmiertnego Aliny Leszczyńskiej z Sandomierza, córki Zygmunta Leszczyńskiego z Kaliszan, senatora.

Notę opracowała:
Elżbieta Kownacka