Wymiary: średnica 1,5 cm

Waga: 0,27 g

Technika wykonania: srebro

Nr. Inw. MOS/H/2848

Zbiory Muzeum Okręgowego w Sandomierzu

Denar księcia seniora Bolesława IV Kędzierzawego (1146-1173), datowany na lata 1157-1166. Oryginał monety został wykonany ze srebra, jego średnica wynosi 1,5 cm, waga: 0,27 g. Zakupiony został do zbiorów Muzeum Okręgowego w Sandomierzu w 2017 roku.

Denar jest prezentowany w Muzeum na stałej wystawie Ziemia sandomierska w pradziejach i wczesnym średniowieczu.

Wyobrażenie na rewersie ukazuje trzech książąt w trakcie uczty, jest to historyczny moment zgody pomiędzy braćmi juniorami po wypędzeniu Władysława II Wygnańca. Moneta z jedynym zachowanym wizerunkiem Henryka Sandomierskiego, który panował z sandomierskiego zamku (obecnej siedziby Muzeum Okręgowego w Sandomierzu) nad rozległym terytorium obejmującym Łuków, Lublin, Radom, Kielce, Wiślicę i Tarnów.

Awers: popiersie księcia trzymającego miecz, po  prawej stronie znak menniczy: leżąca litera B, w otoku napis (legenda) BOLEZLAS

Rewers: trzej książęta siedzący za stołem w trakcie uczty. Po środku znajduje się Bolesław IV Kędzierzawy – władający Mazowszem, Śląskiem oraz dzielnicą senioralną z Krakowem (od 1146 r.). Po prawicy seniora przedstawiony został Mieszko III Stary, po lewicy Bolesława jako najmłodszy siedzi Henryk Sandomierski, z uwydatnionymi puklami włosów

Henryk imię otrzymał po swoich wpływowych przodkach pochodzących od strony matki, księżnej Salomei z Bergu. Ojciec, Bolesław Krzywousty był władcą Polski, który na mocy testamentu z 1138 r. podzielił państwo pomiędzy czterech synów, z których Henryk otrzymał księstwo sandomierskie. Jako dziecko mieszkał z matką na zamku w Łęczycy, gdzie otrzymał gruntowne wykształcenie. Na skutek wojny domowej i wygnania najstarszego z braci Władysława (Wygnańca) nowy senior - Bolesław IV Kędzierzawy w porozumieniu z Mieszkiem III Starym zwrócił Henrykowi zabraną Sandomierszczyznę. Od tego czasu jego główną siedzibą stał się zamek sandomierski. Młody książę zapisał się w historii również jako fundator klasztoru i szpitala joannitów w Zagości nad Nidą, czy romańskich kościołów w Wiślicy i Opatowie.

Henryk Sandomierski był jedynym panującym władcą piastowskim, który jako krzyżowiec udał się do Ziemi Świętej. Jego przedwczesna śmierć w 1166 roku nastąpiła w czasie krucjaty przeciw pogańskim Prusom. W swych rocznikach Jan Długosz opisuje szczegółowo jak to Sławny książę sandomierski Henryk, walcząc w szeregu wielokrotnie ranny, zginął z wieloma znakomitymi rycerzami od niezliczonych ran. Pierwej wyzionął ducha niż zaniechał wojny. Wolał stawiwszy mężnie czoło umrzeć niż żyć w hańbie.

Notę opracował
Dział Historyczny

Zachęcamy do skorzystania z możliwości własnoręcznego wybicia kopii denara z wizerunkiem Henryka Sandomierskiego – dostępnej w naszym sklepie muzealnym!