Działo oktawa kartauny

Wielkość liter

Działo oktawa kartaunyOktawa kartauny – żeliwne działo artyleryjskie o małym zasięgu z XVII w., rodzaj kartauny o najmniejszym kalibrze. Prosta lufa o długości 2 m, osadzona poziomo na ciemnobrązowej, drewnianej podstawie. Obok mniejsza, kwadratowa podstawka z czterema kulami armatnimi o średnicy 74 mm. Kule są ułożone w dwupoziomowy, piramidalny stos – jedna kula leży na podstawie z trzech pozostałych kul. Lufa o walcowatym kształcie, bez zdobień na całej powierzchni. Jedynym ornamentem są uchwyty w kształcie delfinów w tylnej części lufy. Wlotowa część lufy jest najszerszą w przekroju częścią działa. Otwór wylotowy armaty ma kaliber około 74 mm. Bezpośrednio za działem widoczna jest fototapeta z ryciną pt. „Wysadzenie zamku przez Szwedów w 1656 roku według rysunku Erika Jonssona Dahlbergha”.

Działo zostało odnalezione w czasie prac stabilizujących wzgórze zamkowe w 1996 roku. Pochodzi z czasów potopu szwedzkiego (1655-1660) z okresu walk wojsk polskich i szwedzkich o Zamek Królewski w Sandomierzu. Zamek został wysadzony 3 kwietnia 1656 r., kiedy Szwedzi opuścili warownię podpalając podłożony w piwnicach ładunek wybuchowy. Wydarzenie zostało zobrazowane przez Henryka Sienkiewicza w III tomie swojej powieści historycznej „Potop”: Nagle zatrzęsła się im ziemia pod nogami, grzmot straszny i huk targnęły powietrzem, olbrzymi słup ognia strzelił do góry, wyrzucając w powietrze ziemię, mury, dachy, cały zamek i przeszło pięćset ciał tych, którzy się cofnąć nie zdołali.

Z budowli o czterech skrzydłach ocalało tylko skrzydło zachodnie – istniejące do dzisiaj.

Oktawa kartauny była działem ładowanym odprzodowo. Krótka lufa jest cechą pozwalającą odróżnić kartaunę od podobnych konstrukcyjnie dział długolufowych: kolubryn i falkonetów. Wyróżniano cztery typy kartaun: pełna kartauna (48-funtowa), półkartauna (24-funtowa), ćwierćkartauna (12-funtowa) i oktawa (6-funtowa). Kartauny miały mały zasięg i dużą szybkość początkową pocisków. Stosowano je w walce na bliższą odległość, głównie przeciwko piechocie. Kartauny wprowadzono powszechnie do uzbrojenia w XVII wieku. Broń tego typu używano przeważnie do obrony fortec. Były cenione ze względu na małą ilość prochu, której wymagały. Taka oszczędność była szczególnie ważna w trakcie oblężenia.

Wirtualny spacer po wystawie OD PIASKU DO SZKŁA

7 MKiDN

10 patriotyzm

4 tripadvisor

Krzemień pasiasty w biżuterii i małych formach złotniczych

5 Bonum Publicum

5 Bonum Publicum

6 Pamiętnik Sandomierski

Godziny otwarcia Muzeum:

W sezonie turystycznym 
(1 kwietnia - 30 września)

 bip muz

Cennik biletów:

Bilet normalny: 20 zł
Bilet ulgowy: 12 zł
Bilet grupowy normalny z przew. MZS: 15 zł
Bilet grupowy ulgowy z przew. MZS: 10 zł
Bilet rodzinny (maks. 5 osób (2+3): 55 zł

 

 

 dostepnosc

© 2022 Muzeum Zamkowe w Sandomierzu. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Łącznie ilość odwiedzin:13197542

Obecnie na stronie 622 gości